Suriye'de 10 yıldır süren iç savaşta gözler ABD’nin yeni seçilen başkanı Joe Biden’in izleyeceği politikalara çevrildi. ABD’nin tutumu Haziran öncesine kadar sahaya yansıması beklenmezken, Rusya bu sürede daha hızlı hareket ederek alan hakimiyetini genişletmek istiyor. İlk iş olarak Şam kırsalı, Halep, Guta kırsalından İdlib’e taşınan ve Türkiye’nin denetiminde olan grupları minimize etmeye çalışan Rusya, harekete geçmiş durumda. Türkiye ise, Cerablus, Ezaz, Bab ile başlayıp Efrîn, Girê Spî ve Serêkaniyê'ye yayılan gücünü korumak ve Kürtlerin yaşam alanlarıyla müdahaleciliğini genişletmek istiyor. 

 

Sahada var olan Rusya, İran ve Türkiye karşılıklı hamlelerle politika belirlemeye ve alanlarını genişletmeye çalışıyor. ABD’nin politikası netleşene kadar alan hakimiyetini sağlamaya çalışan bu güçler, ülkede var olan sorunları derinleştiriyor. ABD'ye ortak çalışma teklifini canlı tutan Türkiye, bir yandan da izniyle girdiği Rusya ile ters düşmek istemiyor. 

 

‘SİVİLLERİ’ BOŞALTMAK İSTİYOR 

 

Rusya, ABD hamlesi gelmeden İdib'i rejime teslim etmek amacıyla kentte var olan “sivilleri” boşaltmak istiyor. Bu temelde Türkiye ile mutabakata varılan Serakib ve Halep kırsalındaki Miznez ile Ebu Zandin'de geçiş kapılarının açılmasını şart koşuyor. Yaklaşık bir yıldır mutabakat sağlansa da Türkiye, İdlib'teki silahlı partnerlerini korumayı sürdürüyor. Ayrıca Türkiye’nin partnerleri arasında olan El Kaide uzantılı Heyet Tahrir El Şam (HTŞ), “siviller” boşaltılırsa daha açık hedef olacaklarını biliyor. Mutabakattaki aksamalar üzerine Rusya, son dönemlerde söz konusu grupları Türkiye sınırına yakın merkezler ile Fırat Kalkanı bölgesinde havadan ve karadan vuruyor. 

 

TÜRKİYE ENGEL 

 

Türkiye kapalı kapılar ardında sivillerin gelmek istemediğini bildirirken, Rusya ve rejim engelin farkında. Türkiye kapıların açılması için önce 13 Ocak, sonra 22 Şubat ve ardından da 25 Mart’ı tarih olarak verdi. Ancak hala adım atılmış değil. Rusya'nın Suriye'deki Tarafları Uzlaştırma Merkezi'nden 24 Mart'ta yapılan açıklamada, kapıların açıldığı ancak silahlı grupların barikatlar kurarak sivilleri engellediğini kaydetti. 

 

ABD’DEN SİNYAL BEKLİYOR 

 

Ön almak isteyen Rusya ile Türkiye arasındaki bu uzlaşması zor görünüyor ve ilişkiler geriliyor. ABD'ye yeşil ışık yakarak olumlu mesajlar ileten Türkiye, NATO gücünü de kullanarak girdiği bölgelerde kalıcı olmak istiyor. Hatta izin koparabilirse Kobanê, Minbic ile Rakka'yı bağlayan yolun üzerindeki Eyn İsa'yı da işgal etmek istiyor. Gözlerin çevrildiği ABD’de ise henüz bir sinyal vermiş değil. 

 

ABD’nin Uluslararası Koalisyon üzerinden Demokratik Suriye Güçleri (QSD) ile olan ilişkilerini sürdürme açıklamaları hem Rusya'ya hem de Türkiye'ye açısından bir mesaj olarak yorumlanıyor. 

 

Tüm bu hesaplar içinde QSD ise, bir taraftan özelikle Hesekê bölgesinde artan DAİŞ faaliyetlerine operasyon düzenlerken diğer taraftan da Türkiye'nin Eyn İsa saldırılarına direniyor. Suriye'de birçok taraf çözümün ancak Türkiye'nin girdiği bölgelerden çıkması ve yerel halkın topraklarına dönmesi ile sağlanabileceği belirtiyor.  

 

MA / Nazım Daştan