Federe Kürdistan Bölgesi'nde Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) arasındaki çelişkiler, her 2 partiyi de Türkiye'ye yaklaştırıyor. Halkın gündeminde bombalanan köyler, bağımsızlık referandumu sonrası giderek hakimiyetini yitirdikleri bölgeler, ekonomik kriz, Kuzey Doğu Suriye’deki Kürtlere yönelik saldırı tehditleri ve PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerinde yürütülen tecrit varken; KDP ve YNK halka baskı, muhalefeti susturma ve Türkiye'ye daha fazla yaklaşarak çıkarlarını artırma ve koruma arayışında.

 

KDP VE YNK'NİN GÜNDEMLERİ HALKINKİNDEN FARKLI

 

Söz konusu gündemler üzerinden halkın iktidara itirazları her geçen gün artıyor. YNK Süleymaniye’de, KDP ise Hewlêr ve Duhok bölgelerinde halkın tepkilerini söndürmek istiyor. Her iki parti de politikalarını Türkiye’yi memnun edecek şekilde yürütmeye çalışıyor. Bu çerçevede açlık grevinde olanlar hakkında sınır dışı kararı alınmasını dahi gündemine alan partiler, Türkiye üslerine karşı çıkan halka karşı şiddet, gözaltı ve tutuklama yöntemlerini sürdürüyor. 

 

Süleymaniye çevresinde YNK’ye bağlı asayiş, Tevgera Azadi’nin birçok bürosunu kapatırken, yönetici ve üyelerini gözaltına alıyor ve hala gözaltında tutuyor. Yine Duhok’un Şeladizê beldesindeki Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) üssüne yapılan yürüyüşten sonra gözaltına alınan 80 kişiden 13'ünün gözaltı işlemleri devam ederken, KDP tarafından bölgeye gönderilen heyetin halk üzerindeki baskılarına her geçen gün yenisi ekleniyor. Bölge halkı bombalanan topraklarda öldürülen akrabalarının hesabını sorarken, KDP ve YNK yetkilileri ise yaptıkları açıklama ve uluslararası görüşmelerde Türkiye’nin bölgeye yaptığı saldırılara meşruiyet kazandırma arayışında.  

 

HÜKÜMET KURULAMIYOR 

 

Kimi politikalarda ortak hareket eden KDP ile YNK arasında da çıkar çelişkileri derinleşiyor. YNK yapılan Parlamento toplantısına katılmazken, Yekgurti İslami Partisi yönetiminin toplantıyı terk etmeleri taraflar arası siyasi çelişkileri derinleştirdi. Yaşanan bu gelişmelerden kaynaklı yeni hükümetin kurulmasının uzayacağı öngörülüyor. KDP ve YNK’nin toplantılar ile bir anlaşmaya varabileceği, ancak bu anlaşmanın da göstermelik olacağı, sorunların çözümünü getirmeyeceği gibi tersine var olan toplumsal sorunları derinleştireceği ve hatta parçalanmayı da beraberinde getirebileceği belirtiliyor.

  

KDP-YNK PAZARLIĞI

 

Federe Kürdistan Bölgesi'nde 30 Eylül 2018 tarihinde yapılan parlamento seçimlerinden sonra başlayan hükümet kurma çalışmalarından henüz bir sonuç alınmadı. Özelikle seçimlerden birinci parti olarak çıkan KDP ve ikinci olan YNK arasındaki çıkar çatışması hükümet kurmayı zorlaştırıyor. İki parti arasındaki ilk çatışma Irak Parlamentosu ve Irak Cumhurbaşkanlığı yarışında yaşandı. 2005 yılından itibaren Irak Cumhurbaşkanlığı görevinin Kürtlere bir hak olarak tanınmasından bu yana, YNK her dönem bu hakkı kullandı. KDP ise son cumhurbaşkanlığı seçiminde, bu hakkı YNK’den almak istedi ve Irak meclisinde bu kez farklı bir aday gösterdi. Ancak YNK'nin adayı Berhem Salih Cumhurbaşkanı seçildi. O süreçten bu yana birçok kez bir araya gelerek bazı konularda anlaştıklarını açıklayan KDP ve YNK, bu kırılmanın yansımasını pratiklerinde canlı tutuyor. KDP, cumhurbaşkanlığındaki kaybını örtmek için, bölgede YNK'siz çözümler aramaya başladı. Bu sebeple bir taraftan YNK ile görüşürken, gizliden 3'üncü parti olan Goran Hareketi ile de masaya oturarak YNK'nin gücünü azaltma hesabına girdi.  

 

KDP TÜRKMEN CEPHESİ'Nİ ETKİLİ KILIYOR 

 

KDP, Goran Hareketi ile 30 maddeden oluşan 4 yıllık bir anlaşma imzaladı. Bu anlaşmanın içeriğindeki 18 madde Federal Kürdistan Hükümeti çalışmalarında beraber hareketi esas alırken, 12 madde ise Bağdat hükümeti ile ilişkilerde birlikte hareket etmeyi öngörüyor. Hemen akabinde bu anlaşma çerçevesinde Bölge Asayiş Meclisi’nde 8 makam Goran Hareketi’ne ayrıldı. Ardından YNK'nin parlamento toplantısının ertelenmesi talebi görmezden gelinerek, KDP, Goran Hareketi, Türkmen Cephesi ve İslami partiler 18 Şubat’ta YNK’siz parlamento oturumu yaptı. YNK’nin katılmadığı parlamentonun ilk oturumunda, KDP parlamenteri Vala Ferid 64 oy ile Kürdistan Bölge Parlamento Başkanı seçilirken, KDP Parlamenteri Hêmin Hewremani birinci yardımcı, ikinci yardımcı ise Türkmen Reform Parti parlamenteri Muna Qehweci oldu. 

 

Bu tablo ile Irak güçleri tarafından işgal edilen Kerkük Valiliği'ni Türkmen cephesinin yardımıyla YNK’den alan KDP, hem Türkmen Cephesine borcunu ödemiş oldu, hem de cumhurbaşkanlığı seçiminde yenildiği YNK'den öç aldı. Ayrıca KDP, Türkiye'nin telkini ile Irak Türkmen Cephesi'yle ilişkilerini sıcak tutuyor. Üst düzey görüşmeler yapan KDP, zaman zaman “Türkmenler Kürdistan’da etkili bir cephedir” gibi açıklamalarla ortaklaşmanın devam edeceği mesajı veriyor.

 

MUHALEFETE BASKI

 

Şasuwar Ebdulwehid öncülüğündeki Yeni Nesil Hareketi de, hem YNK hem de KDP’nin baskılarına maruz kalıyor. Yeni Nesil Hareketi’nin yöneticileri ve üyeleri sürekli gözaltı ve tutuklamalarla karşı karşıya kalıyor. Yine son olarak Tevgera Azadi Partisi’nin birçok bürosu Türkiye ile YNK görüşmeleri ardından, Süleymaniye Havaalanı’na yönelik ambargonun kaldırılması karşılığında kapatıldı. Yöneticileri ve çalışanları gözaltına alındı. 

 

MA / Erdoğan Altan