ANKARA - Anayasa Mahkemesi, Cizîr'de sokağa çıkma yasakları döneminde Mehmet Emin Levent'in öldürülmesine dair "yaşam hakkı ihlali" kararı verdi.
Şırnak’ın Cizîr (Cizre) ilçesinde 4-12 Eylül 2015 tarihleri arasında ilan edilen ilk yasaklar döneminde katledilen 21 yaşındaki Mehmet Emin Levent'in ölümüne dair Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) yapılan başvuruda "ihlal" kararı verildi. Levent, yasağın sürdüğü 5 Eylül'de sokakta yürürken uzun namlulu silahtan çıktığı tespit edilen 2 mermiyle öldürüldü. Olayla ilgili başlatılan soruşturmada, olayın tanıkların H.M.'nin ifadesine başvuruldu. H.M., beyanında, en son Mehmet Emin Levent'in sokakta yürürken gördüğünü ardından silah sesleri duymaya başladığını dile getirdi. H.M., silah sesleriyle birlikte Levent'i sokakta cansız yatarken gördüğünü, çatışmalar nedeniyle hastaneye götüremediklerini ifade etti.
'KARDEŞİM ÇATIŞMALARDA YER ALMADI'
Soruşturmada ifadesi alınan Levent'in ablası Hanife Levent, kardeşinin şoförlük yaptığını, sokağa çıkma yasaklarının ilk gününde ailece yemek yedikten sonra kardeşinin dışarı çıktığını ifade etti. İfadesinde kardeşinin eve gelmediğini, arkadaşlarında kaldığını düşündüklerini anlatan Hediye Levent, ertesi gün öğleden sonra bir akrabalarının haber vermesi üzerine gittikleri Cizre Devlet Hastanesi'nde kardeşini teşhis ettiğini belirtti.
TAKİPSİZLİK KARARI
Cizre Cumhuriyet Başsavcılığı, Levent'in ölümüyle ilgili yürüttüğü soruşturmada, 5 Ocak 2018'de "kovuşturmaya yer olmadığına" dair karar verdi. Savcılık kararında, "PKK/KCK üyeliğine dair herhangi bir bilgiye rastlanmadığı" ifade edildi. Levent'in asker-polis tarafından gerçekleştirilen operasyon esnasında öldürüldüğü değerlendirildiği kararda, Levent'in ölümünde asker-polislerin almış oldukları "hukuka uygun bir emri yerine getirdikleri ve kanunun verdiği yetkiyi kullandıkları" ileri sürüldü.
İHLAL KARARI ÇIKTI
Levent'in ailesi, bunun üzerine Şırnak Sulh Ceza Hakimliği'ne itiraz başvurusunda bulundu. Hakimlik, "operasyonların devam etmesi nedeniyle orantılılık ilkesinin gerçekleştiği" gerekçesiyle 12 Mart 2018'de itirazı reddetti. Bunun üzerine aile, bireysel başvuru hakkı kapsamında Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurdu. "Etkin soruşturma yürütülmesi", "kişi hürriyeti ve güvenliğinin ihlali", "yaşam hakkı ihlali" başlıklarında yapılan başvuruyu kara bağlayan Anayasa Mahkemesi, başvuruda ihlal karar verdi.
CİNAYETİN YAŞANDIĞI DURUMA İŞARET ETTİ
Anayasa Mahkemesi, tanık ifadeleri, otopsi raporu ve geç yapılmış olay yeri incelemesi, dosyada Levent'e ait kayıt teşhis tutanağının tutulmaması, Cizre Cumhuriyet Savcılığının Levent’in ölümünde "güvenlik güçlerinin hukuka uygun bir emri yerine getirme" yönündeki kovuşturmaya yer yok kararına işaret etti. Olayın meydana geldiği döneme işaret eden Anayasa Mahkemesi, kararında, "Son derece tehlikeli ve öngörülemez bir ortamda meydana gelen ölüm olaylarına ilişkin somut başvuru değerlendirilirken, olayların arka planında yaşananların göz ardı edilmesi de düşünülemez" ifadelerini kullandı.
ETKİN SORUŞTURMA YÜRÜTÜLMEDİ
Kararında, soruşturmanın 2 yıl 6 ay sürede tamamlanmasının süre bakımında makul olmadığına işaret eden Anayasa Mahkemesi, bu sürede soruşturma sonucuna etkili kabul edilebilecek bir işlem yapılmadığını değerlendirerek, bu durumun etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü bakımından makul olmadığı kanaatine varıldığını kaydetti.
YAŞAM HAKKI BOYUTUNDA DA İHLAL KARARI
Etkin soruşturma yürütülmemesi nedeniyle ihlal kararı veren Anayasa Mahkemesi, olayda, kamera ve telsiz kayıtları, olayın görgü tanıklarının araştırılması ve olay yeri incelemesine dönük işlem yapılmadığının tespit edildiğine işaret ederek, Anayasa’nın 17’nci maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkının da "usul boyutuyla" ihlal edildiğine karar verdi.
Kişi hürriyeti ve güvenliği yönünde yapılan başvuruyu, başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle reddeden Anayasa Mahkemesi, başvuruculara 120 bin TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
Anayasa Mahkemesi, ihlal kararını gönderdiği Cizre Cumhuriyet Savcılığının, yeniden bir soruşturma sürecini başlatması bekleniyor.
KARAR OY ÇOKLUĞU İLE ALINDI
Karar, Anayasa Mahkemesi Başakanı Kadir Özkaya, üyeler Engin Yıldırım, Emin Kuz ile Rıdvan Güleç'in oy çokluğuyla alındı. Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay’ın başvurusuna verdiği hak ihlali kararında karşı oy kullanan üye Yıldız Seferinoğlu, söz konusu kararda da karşı oy kullandı.
MA / Fırat Can Arslan