Anayasa Mahkemesi (AYM), Birleşik Metal İşçileri Sendikası üyelerinin sendikal haklarının ihlal edildiğine yönelik yaptığı başvuruya dair kararını verdi.  AYM, sendikal haklarının ihlal edildiğini belirterek, işverenleri mahkum etti. 

 

Sendika, üç ayrı iş yerinde Toplu İş Sözleşmesi (TİS) yapmak istedi. Ancak iş yerleri bu talebi kabul etmedi. Sendika daha sonra yetkili sendika olduğunu belirterek, tespit için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuruda bulundu. Bakanlık, sendikanın her bir işyeri yönünden yeterli çoğunluğu sağladığı tespit etti ve yetki belgesi verdi.

 

Ancak işyerleri, bu karara itiraz etti ve dava açtı. Davanın açılması nedeniyle ilgili kanun gereği TİS süreci durduruldu. Açılan üç ayrı dava yaklaşık olarak 6 yıl sürdü. Davaların sonucunda mahkemeler sendikayı haklı buldu.

 

AYM’YE BAŞVURU

 

İdare mahkemelerin bu karar üzerine sendika makul sürede davaların sonuçlandırılmadığını belirterek her dava için ayrı ayrı olmak üzere AYM’ye üç başvuruda bulundu. AYM, daha sonra bu başvuruları birleştirerek, inceledi.

 

YAPISAL SORUN TESPİTİ

 

Birleştirilen söz konusu başvuruya dair 18 Temmuz’da kararını veren AYM, benzer sorun ve başvurulara dikkat çekerek, durumun yapısal bir sorun haline geldiğine işaret etti. AYM, TİS hakkının etkili bir şekilde kullanılabilmesi için bir TİS’in bitmesinden sonra yeni TİS’in yürürlüğe girmesini sağlama imkânı verecek bir yasal sistem bulunmadığını kaydetti.

 

İHLAL VE TAZMİNAT KARARI

 

Başvuruyu da değerlendiren AYM, işverenlerin itirazı sonrası açılan davaların uzun bir süre sürmesi nedeniyle işçilerin TİS hakkının ihlal edildiği ve haklarından faydalanmadığına dikkat çekti. Sendikanın tazminat talebini de değerlendiren AYM, “Yetki tespitine itiraz davalarının makul sürede sonuçlandırılmamasının kanundan kaynaklanan bir yapısal sorun olduğu gerekçesiyle sendika hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır. Yapısal sorundan kaynaklanan sendika hakkının ihlali nedeniyle yalnızca ihlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvurucuya net 70 bin TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir” dedi.

AYM, söz konusu ihlalin yapısal sorundan kaynaklandığı bu nedenle yeniden yargılamaya gerek olmadığı yönünde de karar verdi.

 

MA / Mehmet Aslan