Türkiye’nin önemli incir üretim merkezi olan Aydın’da, Jeotermal Enerji Tesisleri’nin (JES) tarıma ve çevreye verdiği zararlar her geçen yıl artıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de incirin yaklaşık yüzde 65’ini karşılayan Aydın’da, JES’lerden yayılan kimyasal maddeler, iklim değişikliği ve artan sıcaklıkların yanı sıra incirin kalitesinin de düşmesine neden oluyor. Kentte bu yıl 190 bin ton incir üretilirken, bunun 70 bin tonu ise ihraç edildi. İhraç edilen incirin büyük bir çoğunluğu ise, nemli incirin kurutulması sırasında oluşan aflatoksin ve okratoksin gibi maddeler nedeniyle geri çevrildi.

 

Söke Çevre Platformu (SökeÇep) üyesi Celal Gümüş, JES’lerin incir üzerindeki olumsuz etkilerine dair değerlendirmelerde bulundu. 

 

Aydın’da verimli toprak arazilerinin olduğuna dikkat çeken Gümüş, Aydınlıların yüz yıllardır incir ve zeytin üreticiliği ile geçimini sağladığını aktardı. Son yıllarda Aydın’da JES’lerin daha da arttığına dikkat çeken Gümüş, “JES’ler ile yer altı sıcak sularından enerji üretimi sağlamak amaçlanıyor. Aydın’da üretilen enerji Türkiye’deki enerjinin ancak binde birine eşit. Fakat bu enerji santrallerinin Aydın’a verdiği zararlar korkunç düzeyde. Özellikle de incire çok fazla zarar veriyor. İklim değişikliği ile birlikte sıcaklıkların aşırı derecede artması incirin istenilen kaliteye ulaşmasına engel oldu. İncirin kalitesinin bozulmasında asıl rolü JES’ler oynuyor. Çünkü JES’ler Aydın’ın her tarafına adeta bir duman bulutu gibi çökmüş durumda” ifadelerini kullandı.

 

GERMENCİK JES KISKACINDA

 

JES’lerden çıkan kimyasal gaz ve ağır metalleri sıralayan Gümüş, “Bacadan salınan bu kimyasallar nemli havayla birleştikten sonra toprağa geri dönüyor. Toprağa karışan bu kimyasallar nedeniyle tarım yapmak zorlaşıyor. JES’ler toprağa zarar verdiği gibi canlılara da zarar veriyor. Yer altından çıkan bu zehirli buharın yer altına tekrar enjekte edilmesi gerekirken buhar serbest bırakılıyor. Aydın’ın ekolojik sorunları giderek büyümeye başladı. JES’lerden akan sular Menderes Nehrine dökülüyor ve bunun nedeniyle balık ölümleri meydana geliyor. İncirin en fazla üretildiği Germencik JES’lerden en fazla etkilenen ilçemiz. Germencik’e çok fazla JES yapıldı. Bu JES’lerden dolayı incirin kalitesi bozuldu, hatta incir yer yer verimsiz hale geldi. Üreticiler bu durumdan dolayı her zaman şikayette bulunuyor. Üreticiler ve duyarlı insanlar çevre örgütleri ile birlikte mücadelelerini sürdürüyorlar” diye belirtti. 

 

TARIMA VE EKONOMİYE ZARAR VERİYOR

 

Yurt dışına ihraç edilen incirin kalite standartlarının altında olduğunu söyleyen Gümüş, ihraç edilen incirde çok fazla kimyasal madde bulunduğunu aktardı. Böylelikle hem üreticinin hem de ülke ekonomisinin zarar gördüğünü belirten Gümüş, şöyle devam etti: "Ülkedeki enerji üretiminde küçük bir payı bulunan JES’ler için Aydın’ın toprağı, suyu, havası kirletiliyor. Oysa Aydın’ın inciri Dünya’da en kaliteli incirlerinden. Ama bu özelliğini kaybetmiş durumda. Böyle güzel toprağa sahip olan ilimizde çevreyi kirletecek sanayilerin ve tesislerin olmaması lazım. Aydın’da üretilen ürünlerin daha fazla zarar görmemesi için JES’lerin artık kullanılmaması lazım. Ancak yandaş şirketlere rant sağlamak amacıyla bunlar yapılmaya devam ediliyor. Belki de ileride daha büyük zararlar görebiliriz.”