İnsan Hakları Derneği (İHD) ve kayıp yakınlarının “Kayıplar bulunsun, failler yargılansın” talebiyle gerçekleştirdikleri eylemler sürüyor. İHD Amed Şubesi ve kayıp yakınları, eylemlerinin 856’ncı haftasında Koşuyolu Parkı’nda bulunan Yaşam Hakkı Anıtı önünde bir araya geldi. Eylemde, gözaltında kaybettirilen ve katledilenlerin fotoğrafları taşındı. Bu haftaki eylemde, 5 Temmuz 1991’de katledilen Halkın Emek Partisi (HEP) Amed İl Başkanı Vedat Aydın’ın failleri soruldu. Aydın’ın ailesinin yanı sıra siyasi parti temsilcileri ve insan hakları savunucuları da eyleme katıldı. 

 

İHD Amed Şube Başkanı Ercan Yılmaz, suikasta uğrayan insan hakları savunucularını hatırlatarak, "İsmini andığımız yol arkadaşlarımız, Türkiye’nin demokratik bir sisteme kavuşması için mücadele yürüttüler. Kendilerini saygıyla anıyoruz” dedi.

 

'DEVLET SUÇLUDUR'

 

Vedat Aydın’ın eşi Şükran Aydın, "Ben evdeyken evden aldılar, onları gördüm, tanıyorum. Karar yukardan geldi, devletin kendisi verdi. Dönemin başbakanı, cumhurbaşkanı, genelkurmay başkanı... hepsinin haberi vardı. Hepsinin ortak kararıydı. 10 bin insanı bu şekilde kaybettiler. Bize göre suçlu 4-5 kişi değildir, devletin kendisi suçludur. Bugün diyorlar ki 'PKK silah bıraksın.' Biz de kimse ölmesin istiyoruz. Ama silah bırakmak yeterli değil. Devlet adına yetkililer çıkarak, ‘Bu kararı devlet verdi devletin parmağı içindeydi’ desinler. Biz görmesek de çocuklarımız ve torunlarımız bu belgeleri görmeli, devlet bunu kabul etmeli. PKK’nin silah bırakması yetmez.  Devletten tazminat ya da para istemiyoruz. Biz devletin bunu kabul etmesini istiyoruz" şeklinde konuştu. 

 

Vedat Aydın’ın kardeşi Veysi Aydın, "Kürtler çok ağır bedeller ödedi. 45 yıl boyunca silahlı mücadele verdiler. Bugün sonlandırma kararı aldılar. Bu kararı destekliyoruz. Barış, kabullenme ile sağlanabilir. Kürtlerin varlığını kabul etmeyenler 100 yıl sonra bu hatadan döndüler. Çocuklarımız, torunlarımız için özgür bir yaşam, kabullenme ve affetmeyle sağlanabilir. Devlet suçunu kabul etmeli. Biz de affedebilelim" dedi. 

 

DEM Parti Amed İl Eşbaşkanı Gülşen Özer de tüm kayıpların akıbetini sormaya devam edeceklerini belirtti.

 

VEDAT AYDIN'IN HİKAYESİ

 

İHD Amed Şube Sekreteri Ömer Saman, Vedat Aydın’ın hikayesini okudu.

 

Aydın’ın hikayesi şöyle: "Vedat Aydın, 1953 yılında Amed’in Bismil ilçesine bağlı Haciya Kurdan köyünde dünyaya gelir. 1979 yılında Diyarbakır Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü'nden mezun olan Vedat Aydın, 12 Eylül 1980 askeri darbe döneminde tutuklanıp, 4 yıl hapis yatar. Aydın, 28 Ekim 1990 tarihinde Ankara'da gerçekleşen İHD 3’üncü Olağan Genel Kurulu'nda yaptığı Kürtçe konuşma nedeniyle tekrar tutuklanır. Hakkında açılan soruşturma kapsamında bir süre hapiste kalan Vedat Aydın, ardından 1991 yılı Haziran ayında yapılan Halkın Emek Partisi (HEP) İl Kongresi’nde Amed İl Başkanı seçilir.

 

CENAZESİ MADEN’DE BULUNDU

 

5 Temmuz 1991 gecesi silahlı, elinde telsiz bulunan ve kendilerini polis olarak tanıtan kişilerce ‘ifaden alınacak' denilerek gözaltına alınır. Ailesi ve avukatlarının girişimlerine rağmen, emniyet tarafından gözaltına alındığı kabul edilmez. 7 Temmuz 1991 tarihinde, Xarpet ili Maden ilçesi yakınlarında bir köprü altında vahşice işkence edilmiş halde cesedi bulunur.

 

10 Temmuz 1991 tarihinde cenazesinin getirildiği Amed’de yüzlerce araçlık konvoy ve onbinlerce kişi tarafından karşılanır. Cenazeye katılanlara paramiliter güçler tarafından silahlı saldırı gerçekleşir. Saldırı sonucu en az 8 kişi yaşamını yitirir. Aralarında milletvekilleri ve gazetecilerin de bulunduğu yüzlerce kişi ise yaralanır.

 

ZAMANAŞIMI İLE DOSYA KAPANDI

 

İtiraflarıyla gündeme gelen JİTEM elemanı Abdülkadir Aygan’ın 2000’li yıllarda Aydın cinayeti konusunda verdiği bilgilere rağmen faillerin kimliği ‘tespit edilmez’. 2021 yılında ise Vedat Aydın cinayet soruşturması ‘zamanaşımı’ gerekçesiyle kapatılır.”

 

COLEMÊRG

 

İHD Colemêrg Şubesi ve kayıp yakınları, eylemlerinin 182’inci haftasında Gever (Yüksekova) ilçesindeki Sanat Sokağı’nda bir araya geldi. “Failler belli, kayıplar nerede” ve “Kayıplar bulunsun failler yargılansın” pankartının açıldığı eylemde, kayıpların fotoğrafları taşındı. Bu haftaki eylemde, Vedat Aydın anılırken, 1987 yılında katledilen Hacı Sala için adalet istendi. Açıklamayı İHD Colemêrg Şube Üyesi Koruş Akgöl okudu.

 

‘ASKERLER İZİN VERMEDİ KAN KAYBINDAN ÖLDÜ’

 

Hacı Sala’nın askere gidecek olmasından dolayı kendi köyü olan Zerili köyünden akrabalarının köyü olan Kavlegûnd köyüne akrabaları ile vedalaşmaya gittiğini hatırlatan Akgöl, “Dönüş yolunda patikalardan geçen Hacı Sala operasyona giden askerler tarafından durduruldu. Kimlik kontrolü yapılmasına rağmen sınır hattından geldiğini söyledikleri Hacı Sala’ya şiddet uygulayandı. Her ne kadar sınırdan gelmediğini ve askere gideceğini söylese de rütbeli bir asker Sala’yı silah ile yaraladı ve olay yerinde öylece bırakılması yönünde emir verdi. Köy halkı olaya şahit oldu ve köylülerin olay yerine gitmesi askerlerce engellendi. Yardım götürmek isteyenlere ise müdahale edildi. Olay yerinde kan kaybeden Hacı Sala’yı tanıyanlar bağırarak yarasını sarmasını ve kan akışını durdurması yönünde telkinlerde bulundu. Lakin Hacı Sala bir müddet sonra gösterdiği tüm çabaya rağmen kan kaybından dolayı bilincini kaybederek yaşamını yitirdi” dedi. 

 

‘ASKERE ÖDÜL VERİLDİ’

 

Akabinde tekrar olay yerine giden askerlerin Hacı Sala’nın cansız bedenini alarak karakola götürdüklerini aktaran Akgöl, “İyice kalabalıklaşan köylüler Şahe karakolu önünde toplandı ve olaya tepki gösterdi. Açıklama yapan dönemin tümen komutanı, Hacı Sala’nın sınır ihlali yaptığı sırada vurulduğunu iddia etti ve köylülerin müdahalesine izin verilmediğine dair bilgiyi yalanladı. Oysaki otopsi raporunda Hacı Sala’nın kan kaybından hayatını kaybettiği resmi olarak belgelenmişti. Herhangi bir soruşturma açılmadığı gibi Hacı Sala’nın akıbetini sormak için adliyeye giden aile bireyleri tehdit edildi.

Hacı Sala’nın ailesi daha sonrasında ‘ben vurdum’ diyen askere ödül verildiğini ve rütbe takıldığını öğrendi. Akabinde tehditler alan aile bireyleri sindirme politikası sonucunda herhangi bir başvuru yapamadı. Faili belli olmasına rağmen Hacı Sala’nın akıbeti faili meçhul bırakıldı” diye konuştu.

 

‘AKIBETİ ORTAYA ÇIKARILSIN’

 

Görgü tanıkları, otopsi raporu ve tüm gerçekliklere rağmen herhangi bir soruşturmanın açılmamasının hukuka aykırı olduğunu belirten Akgöl, “Ben vurdum’ diyen askerin kimliğinin belirlenerek sorumlu komutanların bir an önce adil ve gerçek bir yargı önünde hesap vermelerini talep ediyoruz. Hacı Sala’nın akıbetinin faili meçhul bırakılmasına asla müsaade etmeyeceğiz” diye belirtti. 

 

ÊLIH

 

İHD Êlih Şubesi ve kayıp yakınları, eylemlerinin 692'nci haftasında Gülistan Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde bir araya geldi. Eylemde, gözaltında kaybettirilen ve faili meçhul cinayetlerle katledilen yurttaşların fotoğrafları taşındı. 

 

Bu haftaki eylemde, Vedat Aydın'ın hikayesi okundu. Aydın'ın hikâyesini İHD Şube Eşbaşkanı Melek Atalay okudu. 

 

İZMİR

 

İHD İzmir Şubesi, Konak'ta bulunan Eski Sümerbank önünde eylemlerini sürdürdü. Bu haftaki eylemde, Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Emekçileri Sendikası (Tüm-Bel-Sen) İzmir 2 No’lu Şube Kurucusu İkram Mihyaz akıbetine dikkat çekildi. Açıklamaya, Mihyaz’ın eşi ve oğlunun yanı sıra çok sayıda kişi  katıldı. 

 

İHD İzmir Şube Eşbaşkanı Zilan Gümüş, Mihyaz’ın 5 Temmuz 1994’de işinden dönerken kaçırılıp, katledildiğini anımsattı. Zilan Gümüş, "kasten insan öldürme suçundan" açılan soruşturmanın kapatıldığını belirtti. Zilan Gümüş, "Eşi Azize Mihyaz takipsizlik kararının kaldırılması için savcılığa dilekçe ile başvurdu. İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı, zaman aşımı süresinin dolduğunu, yapılan araştırmalara karşın suçu işleyenlerin kimliklerinin tespit edilemediği kararını verdi. Adli emanetteki bir adet deforme mermi çekirdeği, bir adet 9 mm çapında boş kovan, Mihyaz’ın üzerinden çıkan kanlı gömleği ve diğer giysilerinin ‘ekonomik değere sahip olmamaları’ ve zaman aşımı dolmuş olması nedeniyle, karar kesinleştikten sonra imha edileceği de belirtildi” diye konuştu.