ŞIRNAK - Korucular tarafından gerçekleştirilen ağaç kıyımıyla gündemde olan Şırnak’ta, maden ocaklarından çıkarılan atık hafriyatlar ise vadi ve dere yataklarına bırakılıyor.
Şırnak’ta gündeme gelen ağaç kıyımının yanı sıra maden ocaklarının yarattığı tahribatla doğa kirletiliyor. 1978’de kesinleşen 2127 Sayılı Kanun uyarınca asfaltit işletmeleri (doğal enerji kaynakları) 1979’da Türkiye Kömür İşletmeleri Müdürlüğü’ne (TKİ) verildi. 2002 yılında, hükümetin genel ekonomik politikaları doğrultusunda TKİ’nin Şırnak’ta bulunan faaliyetleri sona erdirildi. Bunun üzerine TKİ’nin, 63 adet asfaltit sahasının rödovans (kiralama) sözleşmesiyle “özel sektöre” teslim etti.
ÇED İZNİ KALDIRILDI
Var olan maden sahalarının kente olumsuz etkileri sürürken Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2021 yılında kent merkezi, Cizre, Uludere, İdil, Beytüşşebap ve Silopi ilçelerinde 20 bölgede Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporuna gerek duymadan maden arama izni verdi. “Güvenlik” gerekçesiyle halka yasaklanan ve 30 yıla yakın bir süredir kimsenin köyüne bile gidemediği alanlarda yapılan maden ocaklarının neredeyse tamamı AKP İzmir Milletvekili Ceyda Bölünmez'in babası Mardin eski Milletvekili ve bir dönem mazot kaçakçılığından hüküm giyen Süleyman Bölünmez’e ait. Maden ocaklarında yeterli güvenlik önlemleri alınmadığı için resmi olmayan rakamlara göre 1998 yılından bu yana en az 250 işçi yaşanan göçüklerin altında kalarak hayatını kaybetti.
HARFİYAT TEPELERİ
Kentte bulunan maden ocaklarında İş Sağlığı ve Güvenliği tedbirleri alınmadığı için çoğunun çalışma ruhsatının iptal edilmesine rağmen maden ocakları fiili olarak üretime devam ediyor. Cudi Dağı’nın eteklerinde onlarca maden ocağının yer aldığı Şırnak merkeze bağlı Avgamasya Kevin (Eski Avgamasya) köyünde, ortaya çıkan manzara çevre katliamının vahametini gözler önüne seriyor. Daha çok derin maden çıkartma çalışmasının sürdüğü Avagamasya’daki maden ocaklarında, yerin altında kazılan büyük çukurluklarda yüksek miktarda patlayıcı kullanılıyor. Patlayıcılarla ufaltılan kömür, içindeki taşlardan ayıklanması için eleme işlemine tabi tutuluyor. Eleme işleminden çıkarılan küçük kaya parçaları yeryüzüne çıkarılıp vadilere dökülüyor. Özellikle Hêzil Çayı’na dökülen hafriyat nedeniyle çayın rengi değişmiş durumda. Avgamasya mevkiinde elemeden çıkarılan taş ve kumun dökülmesiyle binlerce metrekarelik alanda yüzlerce metre yüksekliğinde tepeler oluştu.
TEHLİKE SAÇAN KAMYONLAR
Bununla birlikte son aylarda kömür fiyatlarının artmasından dolayı kömür çıkarma işlemleri hızlandı. Kömür çıkarmanın artmasıyla birlikte kömür taşıyan yüzlerce kamyon Şırnak-Cizre yolu üzerinde kömürleri başka bölgelere taşıyor. Yük dolu kömür kamyonların kentin en işlek yolu olan Şırnak-Cizre yolundan gitmesi büyük tehlikeleri de beraberinde getiriyor. Aynı zamanda yüksek hızla giden kamyonların dorseleri brandayla kapatmadığı için kömür parçaları ve tozu yola savruluyor. Kamyonlardan dökülen kömür parçaları, Şırnak-Cizre yolunu bozuyor. Yakın çevrede yaşayan insanlarda solunum sorunu yaratan bu durum, yine yol kenarındaki ağaçların da kurumasına neden oluyor.