RIHA - Rêveberê ÎHD'ê parêzer Mehmet Alî Aslan diyar kir ku Lijneya Îdarî û Şopandinê ji girtiyê bi navê Ayhan Bayar pirsa, "Ger pêvajo bi erênî encam nebe û PKK bi avabûneke nû berdewam bike, hûn ê tevlî vê rêxistinê bibin?" pirsî û serbestberdana wî hate astengkirin. 

 

Ayhan Bayar ê ku li Girtîgeha Tîpa T a Hejmar 1 a Rihayê girtî ye û girtiyê bi navê Kamuran Taş ê li Girtîgeha Tîpa T a Tokatê dimîne, ligel ku 30 sal cezayê darvekirinê yê ji ber "xerakirina yekitî û yekparebûna dewletê" hatiye dayîn jî ji ber sedemên cuda salek dereng maye. Bi heman awayî Îrfan Kiper ê ku li Girtîgeha Tîpa T a Hejmar 2 a Rihayê tê girtin û 6 sal û 3 meh cezayê wî ji ber sûcdariya "endamtiya rêxistinê" di 10'ê Nîsana 2024'an de bi dawî dibe, ji wê dîrokê û vir ve darvekirina wî bi berdewamî di 3 mehan de hate taloqkirin û herî dawî jî înfaza wî hate şewitandin.

 

Parêzer û endamê Komeleya Hiqûqnasên ji bo Azadiyê Mehmet Alî Aslan diyar kir ku ji aliyê Lijneya Îdarî û Şopandinê tehliyeya girtî Taş û Bayar taloq kiriye û înfaza Kîper jî hatiye şewitandin û ev  pêkanînên keyfî ne. Bayar ragihandiye ku pirsa, ‘Eger PKK bi avabûneke nû dewam bike, hûn ê tevlî bibin?’ û Bayar jî bersiva ku piştgiriyê dide pêvajoyê daye wan û tehliyeya wî hatiye taloqkirin. 

 

Aslan wiha axivî: “Diviyabû Ayhan Bayar ê di nava girtiyan de ye piştî 30 salan bê berdan, lê belê bi biryarên Desteya Îdarî û Çavdêriyê re înfaza wî bênavber tê taloqkirin. Lijneya Rêveberî û Çavdêriyê bi pirsên xeyalî, tewş ên mîna, 'Hûn PKK'ê weke rêxistineke terorîst dibînin?' û 'Eger pêvajo encamên erênî negire û PKK bi avabûneke nû dewam bike, hûn ê tevlî vê rêxistinê bibin? Înfaza Bayar 3 mehên din jî bi vî rengî hat taloqkirin.”

 

Heman rojê ji bo Îrfan Kîper ku di Girtîgeha Hejmara 2’emîn Tîpa T ya Rihayê ragirtin lijneyê heman pirs pirsiye. Ji ber ku Kîper pirsa, ‘PKK rêxistineke terorê ye an na?’ bêbersiv hiştiye tehliyeya wî 3 mehan hatiye taloqkirin û înfaza wî hatiye şewitandin. Bi vî avayî tehliyeya Bayar û Taş 3 mehan hat taloqkirin û înfaza Kîper hat şewitandin. 

 

'SERBESTBERDAN WEKE AMÛRÊ PROPAGANDAYÊ TÊN BIKARANÎN' 

 

Aslan diyar kir ku bandora erênî ya pêvajoyê gelekî hêdî ye û wiha axivî: “Hêza desthilatdar a ku tê texmînkirin pêvajoya heyî bimeşîne, gelekî hêdî dimeşe, dibe sedem ku hemû saziyên din an gavên hêdî biavêjin yan jî qet gavê neavêjin. Divê kesekî ku 30 sal cezayê girtîgehê kiriye were berdan lê di medyayê de ev kes weke ku qet ne di girtîgehê de ne têne nîşandan û rasterast têne berdan, ji bo propagandaya reş dikin amûrê propagandayê.''

 

'NE BI GOTINAN DI PRATÎKÊ DE DIVÊ GAV BÊN AVÊTIN' 

 

Xaltîka Bayar a ku serbestberdana wê hat taloqkirin Hediye Îzer got, "Par dema serbestberdana wî hat taloqkirin, em bi hêviya ku wî pêşwazî bikin çûbûn girtîgehê. Careke din berdana wî dereng ket. Vê carê bi roja serdanê re li hev hat û ji ber ku destûr nedan em mafê xwe yê ziyaretê bi kar bînin, em neçar man vegerin." Hediye Îzer da zanîn ku dema pêvajoya Aştî û Civaka Demokratîk dewam dike nayê qebûlkirin ku serbestberdana wan bê taloqkirin û wiha got: "Qaşo gav tên avêtin, lê di pratîkê de gav nayê avêtin. Divê ne bi gotin, lê di pratîkê de gav bên avêtin. Eger tê xwestin ku pêvajo bê meşandin, pêwîstî bi nermkirina siyaset û nêzîkbûna navbera partiyan heye. Demildest serbestberdana girtiyên siyasî pêwîst e."

 

'LI DIJÎ RUHÊ PÊVAJOYÊ YE' 

 

Birayê Kamûran Taş Reşît Taş diyar kir ku birayê wî 31 sal in di girtîgehê de ye û beriya niha 3 caran serbestberdana wî hatiye taloqkirin û wiha axivî: "Bi taybetî der heqê girtiyên nexweş de pêvajo gelekî hêdî bi pêş ve diçe. Rastiya ku girtiyên nexweş mijara muzakereyê ye jî, tewş e. Saziyên hiqûqî yên navneteweyî hene ku Tirkiye bi wan ve girêdayî ye. Ji xwe raporên van saziyan ên li ser girtiyan hene, lê li ber çavan nayên girtin."

 

Taş anî ziman ku li Girtîgeha Tokatê pêkanîneke taybet li ser girtiyên siyasî tê ferzkirin û wiha got: "Kes ji 30 salî zêdetir nayê berdan. Lijneya Îdarî û Şopandinê ku ti bingeheke xwe ya hiqûqî nîne, der barê girtiyan de pêşdîtinan dike û pêşî li berdana wan vedike. Di destûra bingehîn de pêkanîneke bi vî rengî nîne. Biryarên xwe dispêre saziyên siyasî, ne yên hiqûqî didin. Dema ku hikûmet li ser maseya muzakereyê rûdine û komîsyonekê ava dike, hiqûqa dijmin jî dişopîne. Pêşîlêgirtina berdanan li dijî ruhê pêvajoyê ye û baweriya civakê ya bi pêvajoyê têk dibe."

 

Bavê Îrfan Kiper Mûhîttîn Kîper jî wiha got: "Bi hêviya berdana Îrfan me amadekarî kir. Îrfan bi pirsên Lijneya Îdarî û Çavdêriyê hate provakekirin. Me îtîrazî biryarê kir, lê ew jî vê red dikin. Tevî pêvajoyê jî pêkanînên kêfî dewam dikin. Ti gav nayên avêtin. Di pratîkê de tiştek nîne."

 

MA / Sema Bîngol