Komeleya Lêkolînên Ziman û Çandê ya Mereto di sala 2018'an de li Êlihê hat avakirin û bi kongreya ku di 3'yê Tîrmeha 2021'ê hat lidarxistin navê xwe kir Komeleya Lêkolînên Ziman û Çandê ya Arî (ARÎ-DER). Li komeleyê ku bi navê Cegerwîn û Ehmedê Xanî 2 pol hene, şagirtên ku kursên ji asta yek, du û sêyan pêk tên diqedînin, mafê perwerdehiya mamostetiyê ya 9 mehan werdigirin. Serlêdanên kursên serdema nû dê di 20'ê Îlonê de bi dawî bibin. 

 

'EM PÊŞÎ LI BER ASÎMLASIYONÊ BIGIRIN'

 

Hevseroka Komeleyê Meral Kaptanê diyar kir ku ew ê li gorî hejmara serlêdanan kargehên nû vekin û girîngiya beşdarbûna van kargehan destnîşan kir. Meral Kaptanê îşaret bi girîngiya axaftina bi zimanê Kurdî ji bo pêşxistina ziman kir. Meral Kaptanê destnîşan kir ku zimanê Kurdî zimanekî pir dewlemend e û got: "Her zaravayek dewlemendiyeke xwe ya bêhempa heye. Bi vê hişmendiyê, divê em bi zimanê xwe biaxivin û pêş bixin. Werin em di her aliyê jiyanê de, tevî polîtîkayên asîmîlasyonê, ji bo ziman têbikoşin. Divê zimanê Kurdî bibe zimanê fermî û zimanê perwerdehiyê. Divê ev perwerde ji temenê biçûk ve were dayîn. Divê li her derê were axaftin, ne tenê li malê. Ji bo ku ziman pêş bikeve û pêşî li windabûna wê bê girtin, divê her kes karibe bi Kurdî bixwîne û binivîse. Werin em pêşî li asîmîlasyonê bigirin û zimanê xwe pêş bixin. Werin em bi taybetî li dijî ji oto-asîmîlasyonê rabin."

 

'DIVÊ GAVÊN BERBIÇAV BÊN AVÊTIN'

 

Meral Kaptanê diyar kir ku ew ê daxwazên xwe yên der barê zimanê Kurdî de di komîsyona li meclisê hatiye avakirin bînin ziman û got: "Daxwazên me yên sereke ew e ku Kurdî bibe zimanê fermî û zimanê perwerdehiyê. Em her wiha dixwazin Kurdî xwedî statu be. Divê komîsyon van daxwazan qebûl bike li şûna ku rê li ber axaftina Kurdî bigire. Di sala nû ya akademîk de, bi sed hezaran Kurd bêyî zimanê xwe yê dayikê perwerdehiyê dibînin. Divê ev yek were çareserkirin. Dewletek ku bi gelê Kurd re li hev tê, divê bi zimanê gel re jî li hev bike û gavên berbiçav bavêje."

 

Rêvebera komeleyê Leyla Kaymazê ku wekî xwendekarek li komeleyê dest pê kiribû û niha li wir mamostetiyê dike, got: "Tirkî di her aliyê jiyanê de li ser me tê ferzkirin. Tevî vê ferzkirinê, min ji xwe re kir armanc ku ez kurmanciya xwe baştir bikim û wê fêrî yên din ên li komeleyê bikim. Min kurmancî dizanibû, lê peyvên tirkî tê de hebûn. Ez hatim komeleyê da ku vê yekê ji holê rakim. Min di kargeha ku min wekî xwendekar dest pê kir de dest bi hînkirina kurmancî kir. Ger em tiştên ku em fêr dibin ji xwe re bihêlin, em pêşketinê asteng dikin. Ger em tiştên ku em fêr dibin fêrî yên din bikin, wê hingê ew dibe tiştekî hêja. Ji dêvla zimanekî tê ferzkirin, divê em bi zimanê ku em xwe tê de dibînin biaxivin." 

 

BANGA JI BO SERLÊDANÊ

 

Leyla Kaymazê banga serlêdana ji bo kursan kir û got: "Divê em zimanê xwe li her aliyê jiyanê belav bikin; divê em zimanê xwe baş bizanin û fêr bibin. Pêvajoyeke aştiyê heye. Di vê pêvajoyê de, divê dewlet bi Kurdî re aştiyê bike. Divê gelê me li dora zimanê xwe bibe yek. Tirkiya ku 20 sal berê neketibûn hin malan niha bi rêya teknolojiyê ketiyê. Divê malbat bi zarokên xwe re bi zimanê xwe yê dayikê biaxivin. Divê ew jiyana xwe bi Kurdî bijîn. Serlêdanên ji bo kargehên ku em ê vekin dest pê kirine. Em ê li gorî hejmara serlêderan kargehan vekin. Em bang li hemû niştecihên bajêr dikin ku serlêdanê bikin."

 

'ZIMANÊ ME HEBÛNA ME YE'

 

Rihan Kizil ku li komeleyê şagirta mamostetiyê ye, diyar kir ku zimanê wê ji bo wê pir girîng e û got: "Zimanê me hebûna me ye. Ger zimanê me hebe, em hene. Piştî kargeha mamostetiyê, ez ê Kurdî fêrî zarokan bikim. Serlêdanên ji bo komeleyê hîn vekirî ne. Divê her kes serlêdanê bike. Li vir perwerdehî pir girîng û xweş e. Werin em hemû bi hev re Kurdiya xwe li vir baştir bikin. Werin em hem fêr bibin û hem jî bidin fêrkirin." 

 

MA / Fethî Balaman