Li 21 gundên Licê lêgerîna petrolê tê kirin: Qada me ya jiyanê tê tunekirin

img
AMED - Welatiyên Liceyê bertek nîşanî lêgerîna petrolê ya li 21 gundên navçeyê dan û gotin: “Malên me, qadên me yên jiyanê talan dikin. Em lêgerînên petrolê naxwazin.”
 
Gundên navçeya Licê ya Amedê ku di salên 90’î de bi darê zorê hatibûn valakirin, niha jî bi xetereya talanirina di bin navê lêgerîna maden û petrolê de rû bi rû ne. Şîrketa Anonîm a Turkish Petroleum International (TPÎC) ku xwediyê wê Wekîlê AKP’ê yê Êlihê Ferhat Nasiroglû ye û şirîkê Şirîkatiya Anonîm a Peterolên Tirkiyeyê (TPAO) ye, herî kêm li 21 gundên navçeya Licê xebatên lêgerîna petrolê dike. Di Cotmeha 2023'yan de li nêzî devera Yolçatiyê şantiye danî û dest bi xebatan kir. 
 
Li gorî agahiyên ji çavkaniyên herêmî hatine bidestxistin; xebatên lêgerînê li gundên Şêxan, Melê, Tute, Koçeran, Banaderan, hêz, Maz, Licok, Derxust, Cinezur,  Sîsê, Cemar,  Kerwes, Mişrif, Nênyas, Hezan, Firdevs, Comelaş, Derkam û Goma Êliqayê jî di nav de herî kêm li 21 gundan tên domandin. Li cihên petrol lê nehatiye dîtin jî qadên daristanê hatin talankirin. Li hinek herêman hejmar lê hatiye kirin û sondaj lê hatine danîn. Li herêmên keşf lê hatiye kirin jî ne tenê qadên daristanê, di heman demê de qadên jiyanê yên welatiyan jî hatine talankirin. Welatiyên ku bertek nîşanî talanê dan, diyar kirin ku rayedarên şîrketan ji wan re gotine: “Heke hûn nexwazin dawiya we jî mîna ya bapîrên we ya salên 90’î be, bêdeng bin û vê derê biterikînin.” 
 
Şêniyên gundên herêmê jî gotin ku ew xebatên petrolê naxwazin û xwestin xebat bên sekinandin. Ji welatiyên gundê Sîsê Îsa Dagtaş, da zanîn ku gundê wan di 1993-1994'ê de ji hêla leşkeran ve hatiye şewitandin û nêzî 12 kesan canê xwe ji dest dane. Dagtaş, diyar kir ku xelkê gund ji ber komkujî û îşkenceyan gund terikandine û wiha domand: “Her yek ji wan çû herêmêke cuda. Di sala 2001’ê de destûr dan ku em ji serê sibehê saet 9’ê heta 5’ê li gund bin. Hêdî hêdî li vir dîsa jiyanek ava bû. Gundî dîsa vegeriyan. Darên xwe çandin, xaka xwe şîn kirin, bax û baxçeyên xwe xweşik kirin û dest bi mêşvaniyê kirin. Lê çi ecêbe ku em niha jî pirsgirêkên ekolojiyê dijîn. Pêvajoyeke gelek qirêjî dîsa tê meşandin. Niha jî dixwazin bi polîtîkayên eko-qirkirinê me ji vir koç bikin. Ji ber xebatên wan, darên me yên fêkî, bax û baxçeyên me hişk bûn. Mêşhingiv mirin, li vir genim çênabe û em nikarin darên fêkiyan deynin.” 
 
'QADÊN DÎROKÎ DI BIN XETEREYÊ DE NE’
 
Bi domdarî Dagtaş got ku gundên wan her wiha cihên dîrokî ne û niha di bin xetereyê de ne. Dagtaş, ev tişt anî ziman: “Ji hêla ekolojîk ve pirsgirêkên cidî hene. Bila ekolojiya me texrîb nekin. Li vir mirov û ajal dijîn. Guherîna ekolojiyê dê bi xwe re bandoreke neyînî bîne. Em naxwazin bi tu awayî dest bidin xwezaya me. Em ê gundên xwe bernedin. Ji bo terka van gundan nekin me di salên 90’î de bedel da. Me heta niha tiştek ji komeleyên ekolojiyê û parastvanên hawirdorê nekir û tiştek jê nexwest lê em niha banga piştevaniyê li wan dikin da ku rê li ber vê texrîbatê were girtin.” 
 
'OKSÎJEN NAMÎNE’
 
Kezîban Turan a li gundê Nênyasê dijî jî got ku di bin navê lêgerîna petrolê de gelek dar tên birîn, qadên wan ên sewalkariyê tên tengkirin û bi birîna daran oksîjena wan tê tunekirin. Kezîban Turan, wiha domand: “Oksîjen namîne, sewalên me birçî dimînin. Em naxwazin li gundê me petrolê derxînin. Di salên 90’î de gundên me şewitandin û niha jî dixwazin bi vê awayî me koçber bikin. Heke em gundî bibin yek dikarin van xebatan bidin sekinandin.” 
 
'LI RX MALA MIN LI PETROLÊ DIGERIN’
 
Hasan Harman ê ji gundê Sîsê jî got ku li kêleka mala wî lêgerîna petrolê tê kirin û wiha axivî: “Li kêleka mala min li petrolê geriyan. Piştre hejmar kirin, şop li wir hiştin û çûn. Dixwazin li rex mala min petrolê derxînin. Heke petrol were derxistin dê hem mala min hilweşe hem jî tevahiya erdê min ji dest min biçe. Bi vê xebata xwe ne tenê xwezayê talan dikin, mala me jî bi serê me de hildiweşînin. Lê em ê destûrê nedin û ji malên xwe dernekevin û terka vir nekin. Em ê heta dawiyê li ber xwe bidin û vê derê pêşkeşî wan nekin.” 
 
Abdullah Balta yê ji gundê Licokê jî da zanîn ku ew debara xwe bi sewalkariyê dike û wiha got: “Di bin navê lêgerîna petrolê de gelek dar birîn û qada sewalkariyê teng kirin. Ji lêgerîna petrolê zêdetir, rewşekî polîtîk e. Divê ev xebat bên sekinandin. Bi birîna daran ekolojiya xaka me têk dibin. Em vê texrîbata ji ber petrolê tê kirin, qebûl nakin.” 
 
MA / Heval Onkol
 

Sernavên din

15/07/2025
16:34 TTB’ê têkildarî pêvajoyê 4 daxwazên lezgîn kir
16:12 Îsraîlê Bekaa bombebaran kir
15:22 Li Zozanên Keprê hevdîtina ‘Civaka Demokratîk’
14:19 Şamê li Suwêdayê agirbest ragihand
14:01 Têkildarî êrişa li ser malbata ku muzîka kurdî guhdar kir doza vekirina Lêkolîna Meclisê
13:58 Rêberê rûhanî yê Durzan: Daxuyaniya ku li ser navê me hatiye dayîn îradeya me temsîl nake
13:09 Li Amedê zarokek ji ber tundiyê jiyana xwe ji dest da
12:51 Li Sûdanê di êrişa li ser gundekî de 48 kes hatin kuştin
12:46 Êrişa li ser malbata ku muzîka kurdî guhdar kir hat şermezarkirin
12:19 Îsraîlê ji hewayê ve êriş bir ser Siwêdayê
11:58 Fransa amadekariya leşkeriya dilxwazî dike
11:43 Agirên li Manîsa û Balikesîrê hatin tefandin
11:27 DEM Partî bi rojeva merasîma dîrokî civiya
11:25 Siyasetmedarê Swîsreyî Pagani: Ji bo pêvajoyê divê raya navneteweyî berpirsiyariyê li xwe bigire
11:13 Hêzên Şamê ketin nava Siwêdayê
10:59 Ji RTUK'ê sedema cezayan: Ewlehî û pergala cemaweriyê
10:40 Li Semsûrê agir bi daristanê ket
10:38 Kaya yê ku ji ber guhdarîkirina stranên Kurdî hatibû derbkirin: Polîsan ji me re got 'hûn terorîst in'
10:33 MA'yê xwe gihand dîmenên ku dema amûrên tibbî yên nexweşxaneyê tên dizîn
10:17 69 kes hatin binçavkirin
10:10 SOLDEP, dê Komîsyona Aştî û Demokrasiyê ava bike
09:29 Behsa hevdîtina bi PJAK'ê re kir: Azadî bi yekîtiya Neteweyî gengaz e
09:27 Mizrakê ku merasîmê şopand: Divê sererastkirinên qanûnî demildest bên pêkanîn
09:24 Ekolojîst: Ji bo rawestandina qirkirina xwezayê ev pêvajo firsend e
09:23 Nagehan Avçîl a OHD'î: Esasgirtina 'mafê hêviyê' dê tevkariyê li pêvajoyê bike
09:22 Hiqûqnas Margaret Owen: Divê Ocalan azad be
09:16 Daxwaza girtiyê nexweş a guhertina qawişê ji ber ‘nûnertî kiriye' hat astengkirin
09:13 Dixwazin sembola bîra civakî Newala Qesaba bi betonê binixumînin
09:13 Daxuyaniya Barrack, planên DYA, Îngilistan û Îsraîlê yên Rojhilata Navînê deşîfre dike
09:05 Tevî îtirazan jî li qada sîtê înşeata pîşesaziyê didome
09:00 ROJEVA 15'Ê TÎRMEHA 2025'AN
14/07/2025
18:09 Şandeya Îmraliyê dê bi Wezîrê Dadê re hevdîtinê bike
16:56 Şandeya Îmraliyê ya DEM Partiyê têkildarî ‘nîşeyên hevdîtinê’ daxuyanî da
16:28 DBP: Divê polîsên ji ber guhdarîkirina stranên Kurdî malbat derb kirin ji kar bên avêtin
16:07 Kongra Star: Temînata Sûriyeyê nenavendîbûna demokratîk e
15:50 Navenda Metroyê: Di 6 mehan de 110 kes hatin binçavkirin
15:49 Ahmet Ozer ji dosyaya ‘lihevkirina bajar’ tehliye bû
14:41 Polîsan 3 kes ji ber stranên Kurdî derb kir, dozger jî xwest bên girtin
14:32 MEBYA-DER’ê li Şirnexê rêveberiya nû hilbijart
14:21 Xwebûn bi manşeta “Destpêka pêvajoya nû” derket
13:27 595 hezar ciwanan bi hêviya perwerde û peydakirina kar koç kirine
13:08 HSD’ê ji bo Siwêdayê banga agirbestê kir
12:59 Rojnamegerê tedawiya penceşêrê dibû jiyana xwe ji dest da
12:53 Şebnem Korur Fîncanci: Divê rêxistinên civaka sivîl jî beşdarî komîsyonê bibin
12:14 PDK û YNK dê îro bicivin
11:50 Tazmînata ji bo leşkerê hatibû kuştin ji malbatên HPG’iyan xwestin
11:27 Palestine Action li Ingilistanê hate qedexekirin: Yasayeke neheq hate derxistin
11:08 Li gundên Cilbya û Bilikayê rojane 270 tonê daran tên birîn
10:39 SOHR: Li Suweydayê 37 kes hatin kuştin
10:36 Li Endonezyayê bi pileya 6.7’ê erdhej çêbû
10:26 DBP, DEVA, SAADET: Divê pêvajoya avakirina komîsyonê û gavên hiqûqî neyê dirêjkirin
09:51 Şewata li Îzmîrê gihîşte rê
09:48 Welatiyên Wanê bangî dewletê kirin: Em ne gotin lê fermiyetê dixwazin
09:45 Li Pirsûsê birîndar bû, di têkoşîna edaletê de hate girtin
09:00 Dîroka hevdîtinê ya Şandeya Îmraliyê ya bi Ozel û Bahçelî re diyar bû
09:00 ROJEVA 14’Ê TÎRMEHA 2025’AN
08:34 Di hevdîtina ‘Civaka Demokratîk’ de li pêşniyarên gel guhdarî kirin
08:34 Şaredarê Şîleyê hate girtin
13/07/2025
21:39 Rêveberiya Xweser têkildarî hevdîtinên bi Şamê re daxuyanî da
21:26 Alçîçek li warê xwe Amedê bi coş hate pêşwazîkirin
17:12 Berxwedana li Hesendînê ya li dijî madenê didome
16:45 Kesên di Komkujiya Pirsûsê de hatin qetilirin dê bên bibîranîn
16:40 Spanyayê Ahmet Dîkmen girt: Xetereya vegerandina li Tirkiyeyê heye
16:39 ‘Elewî û Kurdan li dijî înkarê li ber xwe dan’
16:18 Kesên di Komkujiya Zîlanê de hatin qetilkirin bi bîr anîn
16:10 Li Balikesîrê şewat derket
16:05 Li Zozana Tiloranê hevdîtina ‘Civaka Demokratîk’
15:50 Mala Muze û Çandê ya Qazî Mihemed hate vekirin
15:36 AATUHAY-DER’ê kongreya xwe li dar xist
14:59 Çelîk têkildarî gotinên Erdogan daxuyanî da
14:51 Hevşaredarên Tetwanê: Dê xebatên me yên ji bo çanda Kurdî bidomin
14:40 ‘Em ji nexşerêya birêz Ocalan bawer in’
14:27 Serokê Baroya Agiriyê: Divê êdî dewlet berpirsyartiyê li xwe bigire
14:04 Li Gimgimê aşûre hate belavkirin
13:55 Di şewata Enqereyê de yek jê pitik 3 kes mirin
13:51 Ji bo Komkujiya Zîlanê banga hevrûbûnê
13:45 Medyaya Îranê: Pezeşkiyan di êrişa Îsraîlê de birîndar bû
13:04 Gulistan Kiliç Koçyîgît: Avakirina aştiyê peywira me tevan e
12:42 Du zarokên wê tev li PKK’ê bûn: Barekî giran li ser milê me hemûyan e
12:32 Zwanenberg piştgirî da Ocalan
12:02 ‘Pêvajoya Aştî û Civaka Demokratîk’ li Êlihê ji 25 hezar kesan re hate vegotin
11:49 Welatiyên Amedî: Em azadî û wekheviyê dixwazin
11:29 Şahidên berxwedana 14’ê Tîrmehê: Ruhê wê demê ev em gihandin vê rojê
11:02 Jin ji bo yekitiya neteweyî têdikoşin: Hedef kongreya neteweyî ye
10:39 Birayê xwe Alî Çîçek vegot: Digot ‘Em ê bi ser kevin’
10:22 Hejmara 124’an a kovara Jinê derket
10:18 Li Şirnexê tacîza zayendî li zaroka 13 salî hate kirin
10:06 Parastvanên mafan ên envanterên çekan radestî wan hatine kirin dê raporê amade bikin
09:52 Hevserokê Giştî yê ÎHD’ê: Êdî tu hincetên dewletê neman
09:37 Mihrîcana Tetwanê di roja 16’an de bi dawî bû
09:30 Dayika 12 salan piştre keça xwe di merasîmê de dît: Em aştiyê dixwazin
09:20 TJA bi boneya pêvajoyê bi jinên Tirkmen re civiya
09:12 Hat îdiakirin ku cerdevanan dest danîne ser erdê gundiyan
09:02 Wekîlên DEM Partiyê: Divê Meclis di çareseriyê de bi roleke çalak rabe
09:01 Li Besta û Biligayê dîmenên talankirina daristanan
09:00 ROJEVA 13’Ê TÎRMEHA 2025’AN
12/07/2025
18:17 Şara û Aliyev hevdîtin pêk anîn
17:38 2 girtî serbest hatin berdan
17:31 Tirkiyeyê bejahiya Amêdiyê bombeberan kir
16:44 Panela Komkujiya Zîlanê: Armanc înkar û qirkirin bû